انقلاب «زن، زندگی، آزادی» درآینده ایران

 شهلا شفیق انقلاب «زن، زندگی، آزادی» آینده ایران را ترسیم کرده است 

   

شهلا شفیق، جامعه‌شناس و نویسنده ایرانی ساکن فرانسه، در گفتگو با نشریۀ فرانسوی «شارلی ابدو» و در تشریح تازه‌ترین کتاب خود تأکید می‌کند که خیزش «زن، زندگی، آزادی» به طور هم‌زمان استمرار دهه‌ها مقاومت و گسستی بنیادین است. به باور او، اگر چه این جنبش با سرکوب خونین و بی‌رحمی باورنکردنی رژیم اسلامی مواجه شد، اما توانست طرحی روشن برای آینده ایران بیافریند، آینده‌ای که به گفته شفیق، دیر یا زود تحقق خواهد یافت.

شهلا شفیق، جامعه‌شناس و نویسنده ایرانی ساکن فرانسه، در گفتگو با نشریه فرانسوی شارلی ابدو، تازه‌ترین کتاب خود را با عنوان «تُندری از واژه‌ها، انقلاب زن، زندگی، آزادی به روایت کسانی که آن را ساخته‌اند» تشریح کرده است. این اثر روایت تجربۀ زیستۀ نسلی است که در خیابان‌های ایران شعار «زن، زندگی، آزادی» را فریاد زد.

شفیق در مقدمه کتاب جدیدش نوشته است : در زندگی فردی و جمعی، ثانیه‌هایی هست که ساعت‌ها را در خود فشرده می‌کنند و ماه‌هایی که دهه‌ها را متبلور می‌سازند. انقلاب زن، زندگی، آزادی چنین کیفیتی دارد: گذشته را در خود جمع و چشم‌اندازی روشن برای آینده ترسیم می‌کند.»به باور شهلا شفیق، خیزش «زن، زندگی، آزادی» به طور همزمان دربرگیرندۀ تداوم و گسستی بنیادین است: این لحظه خاص، گذشته‌ای از مقاومت و شورش علیه نظم اسلام‌گرایانه را در خود متمرکز کرده، در زمان حال کیفیتی انقلابی یافته و چشم‌اندازی برای آینده ایران گشوده است. آنچه به این جنبش ویژگی منحصربه‌فرد می‌دهد همین گسست بنیادین است.

   

سوژه فردی و جمعی در جست‌وجوی آزادی

شفیق با اشاره به پیشینه تاریخی زنان مبارز – از طاهره قره‌العین که در سال ۱۸۴۸ حجاب اجباری از سر برداشت تا آهو دریایی که در ۲۰۲۴ در واکنش به همین اجبار تن خود را به نماد اعتراض بدل کرد - می‌گوید که سوژه فردی و سوژه جمعی در جستجوی آزادی و خودمختاری محور این انقلاب‌اند. «تصاویری چون موهای افشان زنان و حجاب‌های در حال سوختن، زیبایی این جنبش را رقم زدند.» او می افزاید : «اما من کوشیدم فراتر از زیبایی‌شناسی، معنای تاریخی و اجتماعی این لحظه را برجسته کنم.»

نویسندۀ ایرانی تأکید می‌کند که کتابش بر پایه کلمات و روایت‌های زنان و مردان، جوانان و کهنسالان و اقوام و زبان‌های گوناگون ایران شکل گرفته است: «این تنوع همان چیزی است که به شعار زن، زندگی، آزادی معنایی عمیق می‌بخشد.

به گفته شهلا شفیق جوانانی که پیش از کشته شدن در اعتراضات پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند، «می‌دانستند چه خطری در پیش است اما آگاهانه انتخاب کردند که آزادی ارزش خطر کردن دارد». او یادآوری می‌کند که جوانان «در توییت‌ها و پیام‌هایشان می‌گفتند : ما چیزی برای از دست دادن نداریم. این آمیزه‌ای از ناامیدی و امید بود، لحظه‌ای شاعرانه شبیه تجربه عشق. آن‌ها خود را به آینده و به جمع می‌سپردند.