گزارش تحلیلی از شناسایی دستکم ۱۳ هزار شهروند محروم از تحصیل در کردستان

امروز پنجشنبه ۳مهرماه ۱۴۰۴، دستکم ۱۳ هزار دانش‌آموز، محروم از حق تحصیل در استان کردستان شناسایی شدند.

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از مهر، روز چهارشنبه ۲ مهر ماه ۱۴۰۴، حجت‌الله موسوی، معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش استان کردستان از شناسایی دستکم ۱۳ هزار و ۱۲۰ دانش‌آموز بازمانده از حق تحصیل در آن استان خبر داد.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان در تشزیح این خبر اعلام کرد:”تعداد ۱۳ هزار و ۱۲۰ دانش آموز بازمانده از تحصیل در این استان وجود دارند. از این تعداد، حدود۲,۲۰۰ دانش‌آموز در مقطع متوسطه اول و ۱۰,۹۲۰ دانش‌آموز نیز در مقطع متوسطه دوم از تحصیل بازمانده‌اند”.

وی در ادامه افزود:”میانگین ترک تحصیل و بازماندگی از تحصیل دانش آموزان در استان کردستان از متوسط کشور بالاتر است”.

موسوی در ادامه عوامل اقتصادی همچون نبود صنایع، کارخانه‌ها و فرصت‌های شغلی پایدار برای فارغ‌التحصیلان، تمایل به اشتغال زودهنگام در دانش‌آموزان و وجود بازارچه‌های مرزی که زمینه اشتغال کاذب برای نوجوانان فراهم کرده است را اصلی‌ترین علل ترک تحصیل دانش آموزان پسر در این استان عنوان کرد.

این فرد مسئول در خاتمه گفت:”علت ترک تحصیل اغلب دانش‌آموزان دختر نیز عوامل فرهنگی و اجتماعی همچون ازدواج‌های زودهنگام به‌ویژه در مناطق روستایی است”. 

تحلیل عوامل

۱. عوامل اقتصادی
نبود صنایع و کارخانه‌های پایدار در استان
کمبود فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان
تمایل به اشتغال زودهنگام در میان نوجوانان به دلیل فشار معیشتی
وجود بازارچه‌های مرزی که زمینه اشتغال کاذب برای پسران نوجوان را فراهم کرده است.

۲. عوامل فرهنگی و اجتماعی
نگاه سنتی به تحصیل دختران که در برخی خانواده‌ها باعث ترک تحصیل آنان می‌شود.
ازدواج‌های زودهنگام، به‌ویژه در مناطق روستایی و سنتی 

پیامدهای اجتماعی و حقوق بشری

افزایش بازماندگان از تحصیل در استان کردستان (بالاتر از میانگین کشوری) نقض آشکار حق بنیادین آموزش است که در اصل ۳۰ قانون اساسی ایران و همچنین ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر تضمین شده است.
این روند می‌تواند به بازتولید چرخه فقر، بیکاری، کار کودک و ازدواج زودهنگام منجر شود.
بازماندن از تحصیل به‌ویژه برای دختران، موجب محدودیت در مشارکت اجتماعی، افزایش خشونت‌های خانگی و کاهش توان اقتصادی خانواده‌ها در آینده خواهد شد.

 نتیجه‌گیری

بحران بازماندگی از تحصیل در استان کردستان، ترکیبی از فقر اقتصادی و موانع فرهنگی – اجتماعی است. برای رفع این مشکل، نیاز به سیاست‌های جامع حمایتی، ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، و اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش در حوزه آموزش دختران وجود دارد

همچنین،  در سند ۲۰۳۰ یونسکو که با عنوان «سند برنامه آموزش ۲۰۳۰» یا Education ۲۰۳۰ Framework for Action منتشر شده، بخشی از اهداف توسعه پایدار ( SDGs ) است و به ویژه به هدف ۴ (کیفیت آموزش) اختصاص دارد: تضمین آموزش با کیفیت برای همه درخصوص دسترسی برابر به امکانات تحصیلی، سند به نکات زیر اشاره می‌کند.

 دسترسی به آموزش برابر
۱. آموزش فراگیر و برابر برای همه: همه کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، صرف نظر از جنسیت، وضعیت اقتصادی، قومیت، توانایی جسمی یا مذهبی، باید به آموزش دسترسی داشته باشند.
۲. حذف موانع اقتصادی و اجتماعی: سند بر ضرورت کاهش هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم آموزش (مانند شهریه، کتاب، حمل و نقل) تأکید می‌کند تا خانواده‌ها و دانش‌آموزان محروم از تحصیل نشوند.
۳. توجه ویژه به گروه‌های آسیب‌پذیر: شامل دختران، کودکان معلول، کودکان بازمانده از تحصیل، اقلیت‌های قومی و مذهبی و کودکان مهاجر
۴. کیفیت آموزشی: صرف دسترسی کافی نیست؛ آموزش باید با کیفیت، مرتبط و مطابق نیازهای محلی و جهانی باشد.
۵. زیرساخت‌ها و امکانات مناسب: مدارس باید مجهز به کتابخانه، آزمایشگاه، تجهیزات آموزشی، سرویس‌های بهداشتی و دسترسی به فناوری باشند.

 اهداف قابل اندازه‌گیری

تا سال ۲۰۳۰، همه کودکان و نوجوانان حداقل دوره ابتدایی و متوسطه را به صورت رایگان، برابر و با کیفیت تکمیل کنند.
کاهش بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل در تمام سطوح آموزشی
ارتقای شمول اجتماعی و عدالت آموزشی برای گروه‌های محروم و آسیب‌پذیر